قدیمیترین دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی صدها سال است که وجود دارند، حتی قدمت برخی از آنها به هزار سال میرسد، اما تمامی آنها در برابر گذشت زمان مقاوم نبودهاند.
طی قرنها، بسیاری از قدیمیترین دانشگاههای جهان متلاشیشده و فراتر از هرگونه شناختی، به کالجهای مستقل و مدرن تبدیلشدهاند. مؤسسات کهنی که امروزه وجود دارند، به دلیل داشتن میراث تاریخی و اثبات قدرتشان در سازگاری با جهان مدرن و همسو شدن با دنیای امروزی باوجود رقابتهای شدید، بسیار حائز اهمیت هستند. در اینجا به برخی از قدیمیترین دانشگاههای جهان اشاره میکنیم که همه آنها در رتبهبندی QS قرار دارند. اکثر آنها در اروپا واقعشدهاند زیرا این منطقه دارای تعداد چشمگیری از دانشگاههای کهن و معتبر است که البته آفریقا هم موردتوجه واقعشده است. طبقهبندی این دانشگاهها، بر اساس سال تأسیس آنها نیست بلکه هدف این است که ده مورد از قدیمیترین دانشگاههایی را که بالاترین رتبهبندی بینالمللی را دارند، معرفی کنیم.
دانشگاه بولونیا
مکان: ایتالیا
سال تأسیس: 1088
شعار لاتین آن این است: ” مادر ترویج علم و تحصیل”
دانشگاه بولونیا در سال 1088 تأسیسشده است. این دانشگاه هرگز غیرفعال نبوده و عنوان قدیمیترین دانشگاه جهان را دارد. در این دانشگاه تا سالهای نسبتاً مدرن، فقط مقطع دکترا تدریس میشد اما امروزه برنامههای متنوعی برای تمام مقاطع تحصیلی دارد. این دانشگاه که در شهر بولونیای ایتالیا واقعشده است، سالانه حدود 87760 دانشجو در آن ثبتنام میکنند که از این تعداد 6400 نفر دانشجوی بینالمللی هستند. فارغالتحصیلان معروف این دانشگاه، سه پاپ، چندین بازرگان و سیاستمدار ایتالیایی هستند. دانشگاه بولونیا، در رتبهبندی دانشگاههای جهانی 2021QS، در رتبه 160 قرار دارد.
بیشتر بدانیم: بهترین راه مهاجرت کاری برای ایرانیان
دانشگاه آکسفورد
مکان: انگلستان
سال تأسیس: 1096-1167
این دانشگاه با داشتن لیست فارغالتحصیلانی شامل 28 نخستوزیر بریتانیا، 20 اسقف اعظم کانتربری، 12 قدیس، 27 برنده نوبل،50 برنده جایزه نوبل و آقای استیون هاوکینگ، بهاندازهای که قدمت دارد، قابلاحترام است. اگرچه تاریخ دقیق تأسیس این دانشگاه کمی مبهم است، شواهدی مبنی بر ارائه تدریس در سال 1096 وجود دارد و برخی ادعا دارند که این دانشگاه در سالهایی قبلتر تأسیسشده است. دانشگاه آکسفورد، با داشتن رتبه پنجم در رتبهبندی جهانی، حقیقتاً یکی از بالارتبهترین و قدیمیترین دانشگاههای جهان است. جمعیت دانشجویی آن نزدیک به 24300 نفر بوده و بزرگترین مطبوعات دانشگاهی در جهان را دارد.
دانشگاه سالامانکا
مکان: اسپانیا
سال تأسیس:1134
دانشگاه سالامانکا، در سال 1134 تأسیس شد و در سال 1218، منشور سلطنتی به آن اعطا گردید و آن را به قدیمیترین موسسه آموزشی اسپانیا بعد از دانشگاه جدیداً غیرفعال شده پالنسیا، تبدیل کرد. این دانشگاه که در غرب مادرید واقعشده است، جایی است که کریستف کلمب در آنجا پروندهای جهت کسب حمایت سلطنتی برای اعزام وی به هندوستان، در اواخر قرن پانزدهم، تشکیل داد. دانشگاه سالامانکا، در رتبهبندی دانشگاههای جهانی 2021 QS، رتبه 601 تا 650 را داشته و با داشتن 9 محوطه دانشگاهی، فضایی برای جمعیتی حدود 26746 دانشجو، فراهم کرده است.
دانشگاه پاریس
مکان: فرانسه
سال تأسیس: 1160-1250
دانشگاه پاریس که اغلب به نام «لا سوربن» شناخته میشود، بین سالهای 1160 و 1250 در پایتخت فرانسه تأسیسشده است و به یکی از اولین دانشگاههای تأسیسشده در اروپا معروف است که تحصیل در فرانسه را ممکن نمود، اگرچه در جریان انقلاب فرانسه بین سالهای 1793 تا 1896، غیرفعال بوده است. امروزه، دانشگاه پاریس در سراسر شهر پراکندهشده است و در سال 1970 به 13 موسسه مستقل تقسیم شد که همگی آنها شهرت دانشگاه اصلی را حفظ کردهاند. از میان این 13 موسسه، دانشگاه سوربن بالاترین رتبهبندی را داشته است (ادغام جدید دانشگاه پاریس-سوربن و دانشگاه پیر و ماری کوری که رتبه 83 جهان را دارد) و دانشگاه پاریس 1 پانتئون-سوربن (رتبه مشترک 287)
دانشگاه کمبریج
مکان: بریتانیا
سال تأسیس: 1209
دانشگاه کمبریج در سال 1209 توسط گروهی از محققان که دانشگاه آکسفورد را به دلیل درگیریهای سیاسی ترک کردند، تأسیس شد و اکنون در رتبه هفتم جهان قرار دارد. این دو دانشگاه، با داشتن بسیاری از سنتهای مشترک، حس رقابتی سالمی را در میان خود حفظ کردهاند که در رویداد معروف مسابقات قایقرانی سالانه، به منصه ظهور میرسد. دانشگاه کمبریج، حدود 23247 دانشجو دارد که از این میان، 5340 نفر متعلق به خارج از اتحادیه اروپا هستند.
دانشگاه پادوا
مکان: ایتالیا
سال تأسیس: 1222
دانشگاه پادوا یا Università di Padova یا UNIPD، در سال 1222 تأسیس شد (اگرچه بر اساس شواهدی، تاریخ تأسیس آن قدیمیتر است) و یکی از دانشگاههای دوره قرونوسطی در ایتالیا است که همچنان فعالیت میکند. در حال حاضر، دانشگاه پادوا با داشتن رتبه مشترک 216 در رتبهبندی جهانی، پس از ارتقا 18 مقام در سال جاری، به خاطر تحقیقات اولیه انقلابی درزمینهٔ نجوم، حقوق، پزشکی و فلسفه، موردتوجه قرارگرفته است. هماکنون شهر پادوا، صحنه نمایش معروف ویلیام شکسپیر « رام کردن زن سرکش»، میزبان حدود 62500 دانشجو است. در سال 1545، دانشگاه دی پادوا باغ گیاهشناسی پادوا را تأسیس کرد که اکنون یکی از قدیمیترین باغهای دانشگاهی در جهان است. همچنین، این دانشگاه دارای 9 موزه است.
دانشگاه فدریکو دوم ناپل
مکان: ایتالیا
سال تأسیس: 1224 (1258)
دانشگاه ناپل در سال 1224 توسط فردریک دوم، فرمانروای امپراتوری مقدس روم تأسیس شد. این دانشگاه در ناپل، سومین شهر بزرگ ایتالیا که یکی از قدیمیترین شهرهای مسکونی جهان است، قرار دارد. دانشگاه فدریکو دوم ناپل، رتبه مشترک 392 در رتبهبندی جهانی را دارد (در سال 2021، به 32 مقام ارتقاءیافته) و طیف وسیعی از برنامههای مختلف آموزشی برای جمعیت دانشجویی حدود 80000 نفر دارد. ازجمله مشهورترین فارغالتحصیلان تاریخی آن، فیلسوف و متخصص الهیات، توماس آکوئیناس است.
دانشگاه سیه نا
مکان: ایتالیا
سال تأسیس: 1240
دانشگاه سیه نا که در شهر کوچک سیه نا در منطقه توسکانی واقعشده است، یکی دیگر از قدیمیترین دانشگاههای جهان است که دارای جایگاه جهانی قدرتمندی است و در حال حاضر دارای رتبه 651-700 در جهان است (از رتبه 601-700 در سال 2020). با ثبتنام جمعیت دانشجویی بالغبر 20000 نفر، محوطه دانشگاه سیه نا، تقریباً نیمی از جمعیت داخلی این شهر را تشکیل داده است. مرکز شهر که خود بهتنهایی از اهمیت تاریخی برخوردار است، بهعنوان میراث جهانی یونسکو اعلامشده است و سالانه بالغبر 163000 گردشگر، برای غذا، هنر، موزهها و میراث قرونوسطایی این شهر، از آن بازدید میکنند.
بیشتر بخوانیم: مشاوره اقتصادی مهاجرت
دانشگاه کویمبرا
مکان: پرتغال
سال تأسیس: 1290
اگرچه دانشگاه کویمبرا، در ابتدا در پایتخت کشور پرتغال تأسیس شد (دارای رتبه 431 در رتبهبندی جهانی)، مکان آن بارها به دستور پادشاهان تغییر کرد و سرانجام در کویمبرا، سومین مرکز شهرنشینی بزرگ این کشور و محل زندگی رومیان باستان، واقع شد. دانشگاه کویمبرا با جمعیت دانشجویی بالغبر 24000 نفر، اصلاحات اساسی بسیاری را تجربه کرده است و در قرن هجدهم تا دههها تنها دانشگاه فعال کشور پرتغال بوده است. در سال 2013، دانشگاه کویمبرا، به دلیل داشتن بناهای تاریخی، محوطههای باز، سنتهای فرهنگی و مناظر خیرهکننده در سطح شهر، در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.
دانشگاه الازهر
مکان: مصر
سال تأسیس: 970 میلادی
دانشگاه الازهر، علیرغم عدم دریافت مقام دانشگاهی تا سال 1961، شایستگی ذکر شدن در این لیست را دارد، زیرا در ابتدا در سال 970 میلادی در قاهره مصر تأسیس شد. دانشگاه الازهر که در اصل یک «مدرسه» بوده و از مقطع ابتدایی تا سوم را به دانش آموزان آموزش میداده است، ابتدا بهعنوان مرکز آموزشهای اسلامی شناخته شد، اما از آن زمان تاکنون یک برنامه درسی مدرن از موضوعات سکولار تدوین کرده است که بقای آن را تضمین میکند.
در طول زمان، این مدرسه ناپایداریهای سیاسی بسیاری را تجربه کرده است که قابلتوجهترین آنها در قرن دوازدهم اتفاق افتاده است؛ زمانی که خاندان پادشاهی جدید قدرت را به دست گرفت و بالغبر 100000 کتاب درسی را از بین برد. امروزه، دانشگاه الازهر، در رتبهبندی دانشگاههای بومی عرب 2019 QS، رتبه 41 را دارد. علاوه بر مطالعات سنتی، این مدرسه برنامههای آموزشی درزمینهٔ تجارت، اقتصاد، علوم، پزشکی، مهندسی و کشاورزی ارائه میکند.